Индонезийн Бали хотод болсон 20-ийн бүлгийн (G20) гишүүн орнуудын Төрийн тэргүүн нарын уулзалт 11 дүгээр сарын 15-16-ны өдрүүдэд үргэлжилж, уг хуралдаанаас дэлхийн улс орнуудад хандсан Тунхаглалыг батлан гаргажээ.
Нэг. Энэхүү тунхаглалд Украинд өрнөж буй дайны асуудлаар ОХУ-ын зүгээс явуулж байгаа үйл ажиллагаанд гүнээ харамсаж байгаагаа илэрхийлж дайныг зогсоохыг 20-ийн бүлгийн гишүүн орнууд ОХУ-д хандан уриалжээ. Тунхаглалд:
Бид Украины дайн дэлхийн эдийн засагт улам сөргөөр нөлөөлж байгааг харж байна. Бид НҮБ-ын Ерөнхий Ассемблейн 2022 оны гуравдугаар сарын 2-ны өдрийн ES-11/1 тоот тогтоолоор олонхын саналаар (Тогтоолыг 141 улсын саналаар дэмжиж, 5 улс батлахын эсрэг санал өгсөн) баталсан НҮБ-ын Аюулгүйн Зөвлөл, НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблей зэрэг бусад форумд илэрхийлсэн үндэсний байр сууриа дахин илэрхийлэв. Украины эсрэг Оросын Холбооны түрэмгийлэлд гүнээ харамсаж, түүнийг Украины нутаг дэвсгэрээс бүрэн, болзолгүйгээр гаргахыг шаардаж байна.
20-ийн бүлгийн ихэнх гишүүд Украины дайныг хатуу зэмлэн буруушааж, энэ нь дэлхийн хүн төрөлхтөнд зовлон зүдгүүрийг авчирч, дэлхийн эдийн засаг дахь одоо байгаа эмзэг байдлыг улам хурцатгах, өсөлтийг хязгаарлах, инфляцыг өсгөх, нийлүүлэлтийн сүлжээг тасалдуулах, эрчим хүч, хүнсний аюулгүй байдлыг нэмэгдүүлэх, санхүүгийн тогтвортой байдалд эрсдэл учруулж байгааг онцлон тэмдэглэв.
Нөхцөл байдал, хориг арга хэмжээний талаар өөр үзэл бодол, янз бүрийн үнэлгээ байсан. 20-ийн бүлэг бол аюулгүй байдлын асуудлыг шийдвэрлэх форум биш гэдгийг бид хүлээн зөвшөөрч, аюулгүй байдлын асуудал дэлхийн эдийн засагт ихээхэн сөрөг үр дагавар авчирна гэж бид үзэж байна.
Хоёр. Дэлхийн эдийн засаг ковид болон геополитикийн эрсдэлийн улмаас ихээхэн саарч, ойрын хугацаанд инфляц, өрийн дарамт зэрэг хэд хэдэн эрсдэлтэй тулгарахаар байна гэж Олон улсын банк, санхүүгийн байгууллагууд үзсэн. Үүнтэй холбоотойгоор 20-ийн бүлгийн гишүүн орнуудын зүгээс дэлхийн эдийн засагт тулгарч байгаа хүндрэл бэрхшээлийг хамтдаа даван туулах, өсөлтөд хүргэх, Тогтвортой хөгжлийн зорилтыг хангахад чиглэсэн бодлогыг хэрэгжүүлэх талаар улс орнуудад уриалжээ. Тунхаглалд:
Өнөөгийн дэлхийн эдийн засгийн эгзэгтэй мөчид 20-ийн бүлэг олон улсын макро бодлогын хамтын ажиллагаа, тодорхой хамтын ажиллагаа зэрэг нийтлэг сорилтыг шийдвэрлэхийн тулд бодлогын бүх арга хэрэгслийг ашиглан бодитой, нарийн, шуурхай, шаардлагатай арга хэмжээ авах нь нэн чухал юм. Ингэхдээ бид хөгжиж буй орнууд, ялангуяа буурай хөгжилтэй болон хөгжиж буй жижиг арлын орнуудыг дэлхийн эдгээр сорилтод хариу үйлдэл үзүүлж, Тогтвортой хөгжлийн зорилтод хүрэхэд нь дэмжлэг үзүүлэх үүрэг хүлээсээр байна.
Индонезийн “20-ийн бүлэг”-ийн Ерөнхийлөгчийн зөвлөлийн сэдвийн дагуу “Хамтдаа сэргэж, илүү хүчтэйгээр сэргээе” гэсэн сэдвийн дагуу бид ажлын байр, өсөлтийг хангасан дэлхийн хүчтэй, хүртээмжтэй, уян хатан сэргэлт, тогтвортой хөгжлийн хөтөлбөрийг дэвшүүлэхийн тулд нэгдсэн арга хэмжээ авах болно.
Дээр дурдсан зүйлсийг харгалзан бид:
Макро эдийн засгийн бодлогын хариу арга хэмжээ, хамтын ажиллагаанд уян хатан байх хэрэгтэй. Бид урт хугацааны өсөлт, тогтвортой, хүртээмжтэй, ногоон, шударга шилжилтийг дэмжихийн тулд төсвийн хөрөнгө оруулалт, бүтцийн шинэчлэл хийж, хувийн хөрөнгө оруулалтыг дэмжиж, олон талт худалдаа, дэлхийн ханган нийлүүлэлтийн сүлжээний уян хатан байдлыг бэхжүүлнэ. Төв банкууд үнийн тогтвортой байдлыг хангахын тулд бид урт хугацаанд төсвийн тогтвортой байдлыг хангах болно.
Макро эдийн засаг, санхүүгийн тогтвортой байдлыг хамгаалж, дэлхийн санхүүгийн хямралаас хойш санхүүгийн уян хатан байдлыг бэхжүүлэх, тогтвортой санхүү, хөрөнгийн урсгалыг дэмжихийн тулд хийсэн алхмуудыг тэмдэглэн, сөрөг эрсдэлийг бууруулахын тулд боломжтой бүх арга хэрэгслийг ашиглахыг тууштай үргэлжлүүлнэ.
Хүнс, эрчим хүчний аюулгүй байдлыг хангах, зах зээлийн тогтвортой байдлыг дэмжих, үнийн өсөлтийн нөлөөллийг бууруулахад түр зуурын болон зорилтот дэмжлэг үзүүлэх, үйлдвэрлэгч, хэрэглэгчдийн хоорондын яриа хэлэлцээг бэхжүүлэх, хүнсний болон эрчим хүчний аюулгүй байдлын урт хугацааны хэрэгцээнд зориулан худалдаа, хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх арга хэмжээ авна.
Тогтвортой хөгжлийн зорилтод хүрэхэд дэмжлэг үзүүлэх хувийн хөрөнгө оруулалтыг идэвхжүүлэх зэрэг олон төрлийн шинэлэг санхүүжилтийн эх үүсвэр, хэрэгслээр дамжуулан бага, дунд орлоготой болон бусад хөгжиж буй орнуудад чиглэсэн цаашдын хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлнэ. Олон талт хөгжлийн банкуудаас бүрэн эрхийнхээ хүрээнд нэмэлт санхүүжилтийг дайчлах, хангах, тогтвортой хөгжил, дэд бүтцийн хөрөнгө оруулалтаар дамжуулан Тогтвортой хөгжлийн зорилтод хүрэхэд дэмжлэг үзүүлэх, дэлхийн сорилтод хариу арга хэмжээ авахыг уриалж байна” гэж өгүүлжээ.
20-ийн бүлгийн гишүүн орнуудын Төрийн тэргүүн нарын хуралдаанаас гаргасан ТУНХАГЛАЛ-ыг АНУ-ын Цагаан Ордон, Европын Зөвлөлийн дараах линкүүдээс бүрэн эхээр нь уншиж, танилцах боломжтой. Үүнд:
www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2022/11/16/g20-bali-leaders-declaration/
www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2022/11/16/g20-bali-leaders-declaration/
